E ekspedishon di bayena i dòlfein Ti Whale An Nou ku ta dura un total di 3 luna, a kuminsá dia 15 di mei 2021. E ophetivo ta pa registrá e kantidat di bayenanan, en partikular ‘sperm whales’, i e rutanan ku nan ta pasa den Karibe. A base di e resultadonan lo determiná kiko ta nesesario pa protehá e mamíferonan grandi akí. Caribbean Cetacean Society ta responsabel pa e kordinashon di e ekspedishon i Wereld Natuur Fonds (WWF-NL) huntu ku Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ta hasi e ekspedishon posibel.
E nòmber di e proyekto Ti Whale An Nou ta un kombinashon di Franses Kreol i Ingles, i ta nifiká ‘Nos Bayenanan Chikí’. Den Karibe a dokumentá 33 di e 90 sorto di bayenanan konosí, kual ta mas ku un terser parti di e diversidat total den mundu. Esaki ta hasi Karibe un área di bibienda esensial. E metanan prinsipal di e estudio ta pa stipulá e grandura di e populashon, distribushon, movementu, struktura sosial i tribunan vokal di ‘sperm whales’ i mehorá konosementu di otro sortonan. Tribunan vokal ta gruponan sosial di bayenanan ku ta zona akústikamente similar. E menasanan mas grandi pa bayenanan ta ekseso di zonido di tráfiko di barkunan i desaroyo di kosta, polushon, piskamentu den ekseso i di piskánan adishonal.
Distribushon i kantidat
E análisis di e ekspedishon por kontribuí na kompronde e grandura di populashon i distribushon di bayenanan. Den pásado a hasi un estudio similar, pero e diferensia ku e ekspedishon akí ta ku e área di investigashon ta kore for di Saba te ku Anguilla. Lo opservá e presensia i ousensia di mamíferonan den Yarari Marine Mammal and Shark Sanctuary, serka di Saba, Saba Bank, St. Maarten i St. Eustatius. Dor di kompará resultadonan di e ekspedishon akí ku resultadonan anterior, por tuma pasonan konkreto pa protehá bayenanan. Banda di e kolaborashon ku DCNA i WWF-NL, e ekspedishon tambe ta risibí sosten di Corail Caraibes, Orange, EDF Group Foundation, Animal Wellfare Institute, i Parc Naturel Régional de la Martinique.
Importansia pa otro islanan Karibense
E ekspedishon lo resultá den mas konosementu di rutanan di migrashon di mamíferonan i asinaki e resultadonan lo duna e oportunidat pa protehá e bestianan akí mas mihó. Un populashon stabil di bayena i dòlfein ta un indikashon di oséanonan salú. Den oséanonan salú e kantidat di piská ta stabil, kual ta importante pa e sektor di piskamentu i ekonomia di islanan. Bayenanan tambe tin un ròl importante pa kapturá dióksido di karbon den atmósfera. Kada bayena grandi ta isolá 33 tòn di CO2 i asinaki e ta kontribuí na kombatí kambio di klima.