Mester di Intervenshon pa Salba e Palma endémiko Kabana òf “Sabal Palm” di Boneiru

Bonaire / Curaçao

Un revishon di e investigashon di 40 aña bieu di e palma “Sabal palm” pa e islanan di Boneiru i Kòrsou a eksponé e diferensianan palpabel entre e dos islanan. Dor di maneho aktivo di Parke, Kòrsou a yega na un oumento di mas ku tres biaha di e kantidat di palma adulto Kabana, miéntras ku e kantidat di palmanan na Boneiru, dor di falta di maneho di e populashon di e palmanan, a eksperensiá un bahada di kasi 20% di palma adulto. Protekshon aktivo di e palma endémiko akí ku tin nan balor, por ta e úniko kaminda pa por sigurá nan futuro.

Sabal palm, òf Kabana manera su nòmber krioyo ta serka hende lokal, ta e úniko espesie di palu di palma nativo ku tin riba e islanan di Boneiru ku Kòrsou. Te hasta ta e kaso, ku tabatin diskushonnan pisá tokante e berdadero identidat di e palma akí, ku su diferente klasifikashonnan kambiando den kurso di añanan te ku finalmente a rekonosé esaki den dos publikashon sientífiko komo dos espesie endémiko “Sabal antillensis” na Kòrsou, na 2017, i na Boneiru komo “Sabal lougheediana”, na 2019.

Riba tur dos isla por haña distribushon di e populashon di Sabal palm den áreanan hopi limitá. Na Kòrsou su distribushon ta limitá na e serunan mas haltu na e parti sùitwèst di Parke Kristòf i áreanan bisiña ei banda. Na Boneiru, ta haña e palma akí solamente den e área di Lima, ku e tèras hopi abou di piedra di kalki situá wèst di Bahia di Lac i nòrt di e saliñanan di salu.

Photo credit: © John de Freitas

Na 1979, e sientífiko J.E. Winkelman a investigá e kantidat di palma na ámbos isla, loke a duna e sifra di 1,062 ehemplar na total. Di esakinan, solamente 354 tabata palma adulto, i di esakinan ta solamente 31 a haña na Boneiru. Den e estudio inisial akí, Winkelman tambe a hasi menshon ku e menasa mas grandi pa e palmanan ku a sobra mui probablemente ta e animalnan ku ta kana buska kuminda na mondi, manera kabritu ku buriku, ku por a kome i trapa mata resien nasé. Despues di e evaluashon inisial akí, no tabatin mas estudio hasí, kreando asina un bashí di konosementu signifikante pa loke ta trata e status
aktual di e palmanan importante akí.

Afortunadamente, un estudio nobo a traha riba eliminashon di e bashí akí. Sientífikonan a dokumentá e populashon aktual riba ámbos isla i a kompará e resultadonan akí ku esunnan di e estudio inisial di 1979. E meta no tabata solamente duna un konteo nobo ku ta aktual, pero tambe pa tuma nota si tin kualke kambio a bini den nan distribushon, ku lo duna komprendementu di e faktornan ku ta kontribuí na diseño di un strategia di konservashon efektivo.

E Estudio

Na 2018, e investigashonnan a tuma lugá pa medio di konteo di e kantidat di palma riba kada isla. Teniendo kuenta ku e áreanan geográfiko i e aspekto úniko di e tereno, en general tabata fásil pa lokalisá i haña e palmanan akí. Dor di hasi uso di téknikonan similar i e mesun sitionan di investigashon, por a kompletá un komparashon direkto entre e estudionan di 1979 ku 2018, pa yuda evaluá si e populashon lokal tabata bahando, stabil òf oumentando.

Interesante ta e echo, ku e populashonnan riba e dos islanan a demonstrá un desaroyo kompletamente diferente den kurso di tempu. Na Kòrsou tabatin un oumento di 318% di palma adulto, miéntras ku na Boneiru tabatin un bahada di mas òf ménos 20%. Apesar di e kambio den kantidat di populashon, tabatin
tambe kambio signifikante den distribushon. Na Kòrsou, en general e distribushon geográfiko di e palmanan akí a oumentá, di ménos ku 5 km2 na 1979 pa 8 km2 na 2018. Atrobe, Boneiru tabatin un patronchi hopi diferente, ku e distribushon geográfiko birando mas chikitu di 5 km2 pa ménos ku 1 km2.

Otro resultado

Riba ámbos isla, tabatin relativamente un kantidat haltu di mata resien nasé den e área di distribushon geográfiko. Na Kòrsou, esaki por ta e resultado di un oumento di mata adulto. Na Boneiru, por buska e motibu mas tantu dor di e temporada di aña ku a hasi e investigashon. E investigashon di 2018 a tuma
lugá nèt despues di e temporada di áwaseru, loke por splika e oumento di kantidat di mata resien nasé, komo ku simia fresku ta spreit saka yu di forma hopi fásil. Kambio den e kantidat general di palma por bini dor di un grupo amplio di faktor. Parke Kristòf a realisá un maneho aktivo di populashon di nan kabritunan i burikunan for di medio di aña 1980. E bahada di kantidat di animal ku ta kana liber rònt pa buska kuminda por a duna e palmanan akí mas chèns di sobrebibí. Ta konosí ku e animalnan akí ku ta kana kome mata, ta kome e palmanan i ta trapa riba e matanan resien nasé redusiendo vegetashon i mata ku ta kubri suela, di manera ku nan ta forma un menasa pa e chèns di e matanan resien nasé di krese ku éksito. E oumento di área di distribushon por ta debí na plamamentu eksitoso di simia dor di e populashon di bestia lokal, komo ku tin vários espesie di para, biná, animal rodente i yuana ku ta biba den e área akí i ku ta kome e simianan akí.

Rekomendashon

E resultadonan di e estudio akí a pone e sientífikonan yega na kuater rekomendashon esensial pa diseñá un strategia eksitoso pa konservá e palmanan akí. Na promé lugá, nan ta rekomendá maneho aktivo di hèrbivor denter di e habitat di e palmanan. Na Boneiru, esaki lo por ta konstrukshon di un kurá di 3.5 km largu ku ta kore na rant di e área di Lima di manera ku ta sera hinter e populashon di e palma Kabana den e área di Lima. Na di dos lugá, nan ta rekomendá implementashon di un plan di monitoreo mas vigoroso pa yuda vigilá salubridat i oumento di populashon di e palmanan akí, pa haña
puntonan di indikashon pa e futuro populashonnan. Na di tres lugá, a hasi rekomendashon pa Boneiru aktivamente kultivá e palmanan akí na otro áreanan di Boneiru, pa trese kambio den e sifranan general di e populashon. Por último, mester kontinuá ku e programa di maneho di Parke Kristòf,
manera e estudio akí a demonstrá e impakto signifikante ku redukshon di e kantidat di animal di mondi ku ta kana kome mata por tin.

Futuro di e interesante Sabal palm (Palma Kabana)

E animalnan ku ta kana liber rònt na Boneiru hopi biaha ta forma parti di e enkanto importante di e isla. Un futuro eksitoso di e espesienan endémiko di e isla, tantu di mata komo animal, mester inkluí un balansa pa por duna kada unu un chèns pa bona, basá riba e kapasidat ekológiko di naturalesa. E
estudio akí ta demonstrá kon maneho aktivo di animal di mondi por drecha populashon di e flora di e isla drástikamente. Komprendementu di e impakto ku kada espesie tin riba e ekosistema, lo yuda organisashonnan di maneho di naturalesa diseñá i implementá plannan di maneho, pa sigurá un futuro saludabel pa e isla.

Pas mas informashon

Freitas, J. de et al. (2019). Sabalpalm (Sabal antillensis) Recovery Over 40 Years: Lessons for Successful Palm Conservation. PALMS Vol. 63(2): 57-68.

Would you like to contribute to BioNews
by sharing your news item?

Contact DCNA

Enjoying (Bio)News?

Stay up to date with our monthly digital newsletter which covers all the latest environmental news coming from the Dutch Caribbean.

Enter your email below to sign up!

Or follow us on Facebook