De bevindingen van een experiment uitgevoerd door STINAPA in het kader van een gezamenlijk project met WWF Mexico tonen aan dat grond verbeterd met sargassum hogere arseeen (As) en cadmium (Cd) waardes heeft. Arseen en cadmium zijn zware metalen die schadelijk zijn voor mens en dier. De onderzoekers waarschuwen dat sargassum niet gebruikt moet worden als aanvulling voor dier voedsel of als bemesting van groenten, voordat verder onderzoek heeft plaatsgevonden.
Sargassum bij Lac, Bonaire
Sargassum is een drijvend bruinwier dat een aantal belangrijke ecologische functies vervult. Sargassum komt natuurlijk voor, maar door veranderde zeestromingen en toegenomen vervuiling komen er nu periodieke sargassum ‘blooms’ (woekeringen) voor. Sinds 2011 zijn er in de Caraïben verschillende heftige sargassum ‘blooms’ geweest die gevolgen hadden op sociaal-, milieu- en economische gebied, voornamelijk in de horeca, toeristen en visserij sector. De periodieke sargassum aanvoer bedreigt daarnaast ook de toch al kwetsbare koraalriffen, mangroves en zeegras bedden.
De studie
Om meer te weten over het lot of de mogelijke toepassing van het afgevoerde sargassum werd in een gezamenlijk WWF Mexico – Bonaire project door STINAPA onderzocht of planten beter ontkiemden op grond waar sargassum-mest aan toe was gevoegd, en of de zware metalen voor kwamen in de geoogste planten. Twee plantenbedden werden klaargemaakt: één met potgrond, en één met 50/50 potgrond en gedroogd sargassum.
De resultaten
Het kweek experiment
Over het algemeen was er geen zichtbaar verschil tussen de planten gekweekt in de twee bedden maar monsters geanalyseerd aan de Radboud Universiteit toonden hogere arseen waardes aan in groentes uit de bedden met sargassum. Om precies te zijn, bok choy had 37 keer, zucchini 21 keer, malabar spinazie 4 keer, en het groeimedium potgrond sargassum 13.5 keer meer arseen dan de planten en grond uit de bedden met alleen potgrond. Het cadmium gehalte was ook hoger in planten die gekweekt waren in de ‘sargassum’ grond. Bij bok choy was dat 2,5 keer zoveel, zucchini 3 maal spinazie 1,3 maal en het medium 2,7 keer de hoeveelheid cadmium dan de controle planten.
Aan de Wageningen Universiteit werden monsters sargassum van dezelfde bron onderzocht in het kader van de studie “Opportunities for valorization of pelagic Sargassum in the Dutch Caribbean”, en werden ook hoge waardes voor zware metalen aangetroffen. Het volledige rapport is te vinden op de site van Wageningen University and Research (https://edepot.wur.nl/543797)
Implicaties
De gezondheids implicaties zijn nog niet helemaal duidelijk. Er zijn verschillende organische en anorganische vormen van arseen. Pas bij hogere waardes van organisch arseen worden negatieve gevolgen waargenomen voor mensen. De Europese Voedsel Veiligheid authoriteit (EFSA) heeft nog geen drempelwaardes vastgesteld. In feite publiceerde het EFSA Panel Verontreinigingen in de Voedselketen (EFSA Contaminants in the Food Chain (CONTAM)) in 2010 gegevens en stelde dat er geen ‘veilige’ arseen waarden zijn. Verband is gelegd tussen langdurige blootstelling aan anorganisch arseen en huidafwijkingen, kanker, ontwikkelingstoxiciteit, neurologische toxiciteit, cardiovasculaire ziektes, abnormale glucose vertering en diabetes (CONTAM, 2010). Er is meer onderzoek nodig om te bepalen wat de effecten zijn van deze zware metalen bij langdurige blootstelling.
Nu het op de kust ophopen van sargassum steeds vaker voorkomt zoeken landen en organisaties naar innovatieve manieren om van deze sargassum-overlast af te komen. Er zijn al publicaties die hebben aangegeven dat sargassum gebruikt kan worden als bouwmateriaal, veevoer of als huis & tuin grondverbeteraar. Maar zolang de gezondheidseffecten niet duidelijk zijn is het verstandig om sargassum niet te gebruiken voor voedselproductie. Het biedt dus alleen mogelijkheden voor bouwmateriaal (gedroogd en in blokken samengeperst), biofuel en misschien bemesting voor decoratieve planten of bouwmateriaal zoals bamboe.
Samengesteld door Jessica Johnson en Sabine Engel, onderzoekers voor STINAPA. Dit project is gefinancierd door WWF – Nederland, met bijdrages van de Radboud Universiteit.
